Skip to main content

Ciekawostki / Znane osobistości

Św. Cyryl i Metody

Patroni narodowi związani z początkami chrześcijaństwa, kultury, języka, piśmiennictwa, a także prawa na ziemiach czeskich. W 1980 r. św. Jan Paweł II ogłosił ich współpatronami Europy. Znaczenie braci Cyryla i Metodego dla narodu czeskiego przypominane jest każdego roku na początku wakacji w Velehradzie podczas tzw. Dni Dobrej Woli.

Leopold Antonín Podstatský z Prusinovic (1717–1776)

Dziekan kapitulny, który w 1767 r. gościł w swojej rezydencji (dawny dom dziekana kapituły, dziś Muzeum Archidiecezjalne na placu Wacława) słynnego kompozytora W. A. Mozarta.

Wolfgang Amadeusz Mozart (1756–1791)

Genialny kompozytor W. A. ​​Mozart w wieku jedenastu lat przeczekał w Ołomuńcu epidemię czarnej ospy, która wybuchła w Wiedniu w 1767 r. Podczas pobytu w Ołomuńcu dokończył VI Symfonię F-dur.

Maria Teresa (1717–1780)

Królowa Czech i Węgier, arcyksiężna Austrii odwiedziła Ołomuniec dwukrotnie. W 1748 r. wraz ze swym małżonkiem Franciszkiem I Stefanem Lotaryńskim wizytowała klasztor Hradisko oraz niedaleki Święty Kopeczek. Z kolei w 1754 r. wspólnie wzięli udział w uroczystości poświęcenia świeżo dokończonej kolumny Trójcy Świętej. Przed wizytą pary cesarskiej kardynał Troyer kazał przebudować tzw. „Salę Cesarską” w rezydencji arcybiskupiej.

Rudolf Jan Habsburg, kardynał (1788–1831)

Wnuk Marii Teresy, arcyksiążę Austrii, książę koronny Węgier i Czech, kardynał, arcybiskup ołomuniecki w latach 1819–1831, uczeń Ludwiga van Beethovena, zapalony kompozytor i utalentowany muzyk, mecenas przemysłu, miłośnik sztuki i książek, zdolny malarz, rysownik i wnikliwy ogrodnik.

U dworu wiedeńskiego wstawił się w sprawie odnowienia uniwersytetu w Ołomuńcu (1827). Zainicjował wysadzenie szpalerów drzew, które stały się podwaliną parków i sadów miejskich (tzw. Aleja Rudolfa w Smetanovych sadach). Zaangażował się w rozwój teatru, przeznaczając pokaźną kwotę na budowę gmachu Teatru Miejskiego na Rynku Górnym (1830, obecnie Teatr Morawski w Ołomuńcu). W 1828 r. założył witkowicką hutę (walcownię żelaza), która później została przekształcona w słynny zakład hutniczy Vítkovické železárny. W ołomunieckiej rezydencji organizował cotygodniowe koncerty otwarte dla publiczności.

Arcybiskup Rudolf Jan zmarł w Baden pod Wiedniem. Został pochowany w grobowcu kapucynów w Wiedniu, zaś jego serce złożono w krypcie katedry św. Wacława w Ołomuńcu.

Ludwig van Beethoven (1770–1827)

Uczył muzyki i kompozycji późniejszego arcybiskupa ołomunieckiego Rudolfa Jana Habsburga, który został jego mecenasem. Monumentalne dzieło Missa solemnis (op. 123) skomponował z okazji intronizacji Rudolfa Jana w ołomunieckiej katedrze św. Wacława, jednak utwór został ostatecznie dokończony dopiero kilka lat później. W zbiorach arcybiskupstwa ołomunieckiego zachował się tzw. Hammerklavier, na którym grywał Rudolf Jan i prawdopodobnie też jego nauczyciel L. van Beethoven.

Ferdynand I Habsburg-Lotaryński (1793–1875)

Ostatni koronowany król Czech abdykował w ołomunieckim pałacu arcybiskupim w rewolucyjnym roku 1848.

Tomáš Garrigue Masaryk (1850–1937)

Pierwszy prezydent Czechosłowacji zawitał do ołomunieckiego pałacu arcybiskupiego w 1921 r. Gościł go arcybiskup Antonín Cyril Stojan.

Jean Verdier, kardynał (1864–1940)

Arcybiskup Paryża w latach 1929–1940. Został wysłany przez papieża Piusa XI – jako jego specjalny wysłannik (kardynał legat) – do Czechosłowacji na I Ogólnokrajowy Zjazd Katolików w Pradze, który odbył się w dniach 27–30 czerwca 1935 r.

Po zakończeniu kongresu zawitał do Ołomuńca, gdzie został podjęty przez abpa Leopolda Prečana (na tronie arcybiskupim 1923–1947). Kardynał Verdier odwiedził nowo wybudowany kościół św. Cyryla i Metodego w Ołomuńcu-Hejčínie, kościół pielgrzymkowy na Świętym Kopeczku oraz katedrę ołomuniecką, gdzie modlił się, podobnie jak w 1995 r. św. Jan Paweł II. Kardynał Verdier zatrzymał się następnie w Kromieryżu, na Świętym Hostynie i w Velehradzie.

Edvard Beneš (1884–1948)

Prezydent Czechosłowacji wziął udział w przyjęciu wydanym w rezydencji arcybiskupiej w 1947 r. z okazji obchodów odnowienia ołomunieckiego uniwersytetu po II wojnie światowej.

Václav Havel (1936–2011)

Opozycjonista, dramatopisarz, ostatni prezydent Czechosłowacji oraz pierwszy prezydent Republiki Czeskiej gościł w rezydencji biskupów ołomunieckich w 1990 r. przy okazji przyjęcia doktoratu honorowego tutejszego uniwersytetu.

Św. Jan Paweł II (1920–2005)

Arcybiskup Krakowa, właśc. Karol Wojtyła, stał na czele Kościoła katolickiego w latach 1979–2005. Przyczynił się do upadku systemu komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1989 r. kanonizował św. Agnieszkę Przemyślidkę. Zasłynął jako papież podróżnik (trzykrotnie odwiedził Republikę Czeską), był pomysłodawcą Światowych Dni Młodzieży. Został pochowany w bazylice św. Piotra i Pawła w Rzymie, a w 2014 r. kanonizowany. W rezydencji arcybiskupiej w Ołomuńcu nocował w 1995 r. przy okazji uroczystości kanonizacji Zdzisławy Czeskiej oraz jedynego świętego archidiecezji ołomunieckiej Jana Sarkandra.

Josef Hladík (1874–1948)

Ołomuniecki sztukator, rzeźbiarz, medalier, aktor-amator, właściciel kin ołomunieckich oraz restaurator wykonał nową dekorację Sali Ceremonialnej po pożarze rezydencji arcybiskupiej na początku XX wieku. Jego słynna pracownia sztukatorska znajdowała się przy alei Svornosti.

Wydarzenia

Bitwa trzech cesarzy (1805)

W tzw. Sali Cesarskiej rezydencji arcybiskupiej odbyła się narada cesarza Austrii Franciszka z carem Rosji Aleksandrem przed bitwą pod Austerlitz, w której to zwycięstwo odniosły wojska francuskie pod dowództwem Napoleona Bonapartego.

Punktacja ołomuniecka (1850)

Traktat pokojowy (tzw. punktacja ołomuniecka) został uzgodniony pomiędzy Austrią, Prusami i Rosją w zielonym saloniku rezydencji arcybiskupiej.

Kanonizacja Zdzisławy Czeskiej i Jana Sarkandra (1995)

W maju 1995 w Ołomuńcu wyniesiono na ołtarze Zdzisławę Czeską (1220?–1252) oraz Jana Sarkandra (1576–1620).

Po mszy kanonizacyjnej w rezydencji arcybiskupa odbyło się uroczyste przyjęcie, w którym uczestniczył papież św. Jan Paweł II.

Św. Jan Sarkander jest męczennikiem tajemnicy spowiedzi. Studiował w Ołomuńcu, Pradze i Grazu. W 1609 r. przyjął święcenia kapłańskie w Brnie. Przyszło mu żyć w trudnych czasach wojny trzydziestoletniej i zaciętych sporów religijnych. Po powrocie z pielgrzymki do Matki Boskiej Częstochowskiej oskarżono go o sprowadzenie wojska polskiego na Morawy. Po aresztowaniu został przywieziony w kajdankach do więzienia w Ołomuńca i tam przesłuchiwany. Nie przestawał się modlić nawet podczas najokrutniejszych tortur: kiedy jego wyłamane ręce nie mogły już obracać kartek modlitewnika, robił to językiem. Zmarł na skutek tortur 17 marca 1620 r. w więzieniu miejskim, które w latach 1672–1673 przebudowano na kaplicę św. Jana Sarkandra.